15 ve 28 Mart 2024’te yayınlanan kararlar kapsamında sık sorulan sorular dikkate alınarak hazırlanan sorular ve cevapları aşağıdaki şekildedir:
SORU 1: YÖK’ün YKS başarı sırası kriterine tabi olan denklik başvuruları hangi tür denkliklere yöneliktir?
CEVAP 1: Eğer aday ortaöğrenimini Türkiye'de tamamladıysa ve mezun olduğu üniversite, kabul edilen dünya üniversite sıralama kuruluşlarının en az ikisinde öğrenime başlandığı yılın ilk binlik diliminde yer almıyorsa, ancak başvuru yapılan diploma programı Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık veya Hukuk ise, bu durumda başvuru YKS sıralama kriterine tabi olacaktır.
SORU 2: YÖK kararlarında bahsedilen YKS başarı sırası ölçüsü ne anlama geliyor?
CEVAP 2: Eğer bir aday Türkiye'de ortaöğrenimini tamamlamış ve YÖK tarafından kabul edilen en az iki kuruluşta dünya sıralamasında ilk binde yer almayan bir yükseköğretim kurumundan Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık veya Hukuk programlarından mezun olacaksa, bu durumda adayın yurt dışında öğrenimine başladığı yıla ait YKS sınavına girmesi ve mezun olduğu program için ülkemizde aranan başarı dilimine girmesi gerekmektedir. Örneğin Türkiye’de Tıp bölümleri için YKS’de aranan başarı sıralaması üniversite giriş sınavına katılan kişiler arasında ilk 50 bin kişi arasına girmiş olma şartı aranmaktadır.
SORU 3: YÖK’ün doğrudan denklik işlemi hangi tür başvurularda yapılmaktadır?
CEVAP 3: YÖK tarafından onaylanmış dünya üniversite sıralama kuruluşlarının en az üçünde yurtdışında öğrenime başlanılan yılın ilk dört yüzlük diliminde yer alan yükseköğretim kurumlarından mezun olarak denklik başvurusu yapanlar için YÖK doğrudan denklik işlemi yapacaktır.
SORU 4: Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınan dünya üniversite sıralama kuruluşları hangileridir?
CEVAP 4: YÖK’ün dünya üniversiteler sıralamaları için tanıdığı ve kabul ettiği 4 adet kurum vardır ve bu kurumlar ARWU (Academic Ranking of World Universities), CWTS Leiden Ranking, QS World University Rankings ve THE (Times Higher Education) şeklinde olduğu YÖK tarafından ilan edilmiştir.
SORU 5: YKS sıralama şartından muaf olan denklik başvuruları var mı? Varsa hangi tür başvurular muaftır?
CEVAP 5: Türkiye’de ortaöğrenimini tamamlayıp YÖK’ün kabul ettiği dünya sıralamalarından en az iki kuruluşta ilk binde yer almayan bir yükseköğretim kurumunda olup Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık veya Hukuk programlarından mezun olanlar hariç, diğer başvuruların YKS şartından muaf olarak belirlenmiştir.
SORU 6: Türkiye’de bulunan yabancı ülke vatandaşlarına denklik için hangi şartlar uygulanacaktır?
CEVAP 6: Türkiye’de olup yabancı uyruklu olsalar bile ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayan kişiler de YÖK’ün belirlediği bu kurallara tabidir. Yani Türk vatandaşlarına hangi durumlarda sırlama şartı uygulanıyorsa yabancı ülke vatandaşlarına eğer ortaöğretimini Türkiye’de tamamladıysa da aynı şartlar uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
SORU 7: YÖK’ün 15 ve 28 Mart 2024 tarihlerinde belirlediği kurallar kimleri kapsayacaktır?
CEVAP 7: Söz konusu değişiklikten önce başvuruya esas diploma programına veya hazırlık programına kayıt yaptırmış olanlar yeni düzenlemeden muaftır.
SORU 8: YÖK’ün Tanıma ve Denklik kavramları arasındaki fark nedir? Tanıma ve Denklik nedir?
CEVAP 8: Tanıma, Yurt dışı bir yükseköğretim kurumunun ve bu kurumun ilgili programının akademik derece vermeye yetkili olduğunun Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilmesini ifade etmektedir.
Denklik, Yükseköğretim Kurulunca tanınan yurt dışı yükseköğretim kurumlarından ve programlarından alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarınca verilen ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarına eş değerliğinin tespit edilmesini ifade etmektedir.
YÖK’ün bir diploma denklik işlemi yapabilmesi için ilk önce yurtdışında mezun olunan üniversiteyi tanıması gerekmektedir. YÖK yurtdışında denklik almak istenen diplomanın üniversitesini tanıyorsa denklik işlemleri için başvuru yapılabilir ve YÖK de başvuru şartlarının uygunluğunu değerlendirir. Değerlendirme sonucunda YÖK, başvuru sahibi kişinin şartları ve evraklarının denklik yönetmeliğine uygun olduğu yönünde karar verirse başvuru sahibi denklik alabilir. Ancak denklik başvuru sahibinin mezun olduğu okul YÖK tarafından tanınmıyorsa denklik işlemlerine hiç başlanmaz ve başvurusu değerlendirmeye alınmaz.
SORU 9: YÖK’ün Tanıma kapsamında dikkate aldığı NARIC ve ENIC nedir?
CEVAP 9: NARIC (National Academic Recognition Information Centers): Ulusal Akademik Tanıma Bilgi Merkezleri olarak tanımlanan ağı ifade eder. 1984 yılında Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Birliği ülkeleri, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ülkeleri ve öğrenim/çalışma sürelerinin akademik tanınmasını geliştirilmek amacıyla kurulmuştur.
ENIC (European Network of Information Centers): Avrupa Birliği Bilgi Merkezleri İletişim Ağı’nı ifade eder. 1994 yılında Avrupa Konseyi ve UNESCO tarafından, tüm Avrupa ülkelerinde yeterliliklerin tanınması için ortak politika ve uygulamalar geliştirmek amacıyla kurulmuştur.
Bu iki ağ, ENIC-NARIC Networks olarak 2004 yılının Haziran ayında Lizbon Tanınma Konvansiyonu Komitesi tarafından birleştirilmiştir. Bu Ağ’a üye olan ülkelerin ENIC-NARIC merkezlerinin temsilcileri düzenli olarak yılda bir ve/veya birkaç kez bir araya gelmekte ve öğrenim sürelerinin ve diploma/derecelerin tanınması, akademik hareketlilik, kalite güvencesi, Bologna süreci araçlarının kullanımı ve yaygınlaşması gibi konularda bilgi alışverişi yapmaktadırlar.
Yükseköğretim Kurulu bünyesinde 2003 yılından itibaren Türkiye ENIC-NARIC Merkezi oluşturulmuştur. Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarının Türkiye’de tanınıp tanınmadığına dair işlemler 2012 yılının Eylül ayı itibarıyla Okul Tanıma Ofisi tarafından tesis edilmeye başlanmıştır. Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 15.11.2017 tarihli ve Başkanlık Makamının 27.11.2017 tarihli kararı ile de ENIC-NARIC Merkezinin, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığının altında faaliyetini sürdürmesine karar verilmiştir.